Հադրութի ամենանշանավոր ուխտավայրերից մեկը՝ Վանք գյուղի Սպիտակ Խաչ այցելելու առիթն ունեցած յուրաքանչյուր ոք վստահաբար հիշում է Միշա պապիկին՝ վանքի հավատարիմ պահապանին։
Հադրութի ողբերգությունից հետո չէինք կարող չփնտրել ու չգտնել «Վանքի Միշա պապիկին»։ 80-ամյակը հայրենի գյուղից հեռու՝ Արարատի մարզում իրենց ապաստան տված ազգականների տանը նշած Միշա Բաբայանն առաջվա պես անընդմեջ ժպտում ու բարություն է ճառագում, միայն թե այժմ չի կարողանում զսպել հուզմունքը վիրավորված որդուն ու սիրելի վանքի հետ հրաժեշտի պահը մտաբերելիս։ Թեեւ վանքին ու խաչքարերին խոստացել է վերադառնալ՝ այստեղ էլ հանգիստ նստել չի կարողանում․կանաչի, սխտոր է ցանում ու... Սպասում։
Կռիվը որ սկսալ ա՝ հոկտեմբերի 5-6-ին դուրս եմ եկել։ Տանն էի... Առավոտ վեր կացանք ու... Փախանք։ Գյուղից դուրս գալուց առաջ վերջին անգամ մտել եմ, մոմերը դրել, հրաժեշտ տվել։ Վանքին, խաչքարներին... Մեր դուրս գալու ճանապարհը հենց էդտեղով էր անցնում։ Հիշում եմ, շատ լավ եմ հիշում...
Միշա Բաբայանը
Լուսանկարը` Մեդիամաքս
25 տարի եկեղեցում էի։ Համ եկեղեցուն էի նայում, համ գերեզմանոցին։ Շատ-շատերն էին գալիս, մոմեր առնում, մենակ կիրակի օրերին չէ, միշտ էլ գալիս էին ժողովուրդը։ Զինվորների ծնողները նույնիսկ որ գալիս էին պրիսյագի՝ բոլորը գալիս էին էնտեղ, աղոթք անում։ Սովետի ժամանակ եկեղեցին դատարկ ա եղել, ես որ փոքր էի՝ չէր գործում։ Բայց մարդիկ էլի գալիս էին, գյուղից շատերը գնում էին աքլորը մորթում, աղոթքը անում։ Հողը փորում էին, մատաղի կենդանիների գլուխները թաղում էին տակը։
Սպիտակ Խաչը 4-րդ դարի եկեղեցի ա։ Որ գրում են 14 դար՝ ճիշտ չի, 4-րդ դարումն ա, շատ հին եկեղեցի ա։ Զանգը ես եմ վեր բարձրացրել կախել 1965 թվին։ Մինչեւ էդ խաչը իլյալ չի, ես եմ կախել։ Էն ժամանակ գյուղում մի մարդ ա եղել, ինքը Երեւանում գործարանում աշխատել ա, 8 կգ-անոց խաչը պատրաստել ա, ես եմ բարձրացրել։ Զանգը կախել եմ, խաչն էլ... Իմ հիշատակը... Իմ ժամը... Իմ կարոտը։
Թուրքերը՝ Սպիտակ Խաչի վրա կանգնած
Մեր գյուղումը թուրք բան չի եղել։ Մենակ հայեր էին բոլորը։ Թուրքերը Ջաբրայիլ են եղել, Ֆիզուլի են եղել, Տողում են շատ եղել, բայց մեր գյուղումը իլյալ չի թուրք։ Բայց էն ժամանակ գնում-գալիս էին, քանի տարի միասին աշխատել ենք նույնիսկ։ Ես Հադրութում շինարարության վրա որ աշխատում էի՝ մեր աշղեկը թուրք էր, անգամ եկել տանս վրա աշխատել ա, օգնել ա, լավ տղա էր։ Ես էլ թուրքերեն խոսել եմ, մենք կարողանում էինք ավելի լավ խոսել իրենց լեզուն, քան իրենք հայերեն։ Խոսում էին, բայց էդքան լավ չէ։
Միշա Բաբայանը
Լուսանկարը` Մեդիամաքս
Մինչեւ առաջին պատերազմը Վանքում մոտ 50-60 ընտանիք է եղել։ Կռվի ժամանակը մեր գյուղից 14 հոգի են եղել, ֆիդայիններ, բոլորը գնացել, զոհվել են։ Հիմա մեր գյուղում մնացել էր 43 ընտանիք։ Մենք զոհ շատ ենք տվել 1990-ականներին, մեր գյուղը փոքր էր, էդ հաշվարկով մեր զոհը շատ ա իլյալ։
Ավելին՝ Mediamax.am
