«Երևի թե որևէ մեկս մինչև վերջ չի էլ գիտակցում, թե երեխեքն ինչեր արեցին մեզ համար» Տիգրանը հորն ասել էր՝ իմ տեղն ապահով է, մնացեք, մեր տները պահեք

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Տիգրանի մայրիկը՝ տիկին Աննան, ասում է՝ որդին զուսպ էր, հավասարակշռված, համեստ, օժտված կամային հատկանիշներով: Միշտ գոհունակությամբ էր խոսում ծառայության ընթացքի մասին, եթե անգամ եղել են դժվարություններ, երբեք չեն իմացել դրանց մասին: Տիգրանի զորացրվելուն չորս ամիս էր մնացել, երբ սկսվեց պատերազմը: Ծառայում էր Մատաղիսում, հետախուզական ջոկի սերժանտ էր: «Փոքրուց լռակյաց էր, ասում էի՝ պետք է աքցանով բերանիցդ խոսքերը հանեմ: Զորակոչվելուց հետո երևի երրորդ ամիսն էր՝ ցանկություն էր հայտնել հետախույզ դառնալու: Անհանգստանում էինք, բայց արդեն հստակ որոշում էր կայացրել»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է տիկին Աննան, ով որդու նման որոշումը կապում է նրա բնավորության հետ:

Ֆիզիկական պատրաստվածությունը շատ է օգնել: Ծառայության առաջին ամիսներին աչքի է ընկել զորամասում անցկացված մրցումների ժամանակ, տարբեր պարգևների արժանացել՝ «Բանակի գերազանցիկ, «Լավագույն մարզիկ» և այլն: «Փայլուն հիշողություն ուներ, նոր տեղանքում արագ կողմնորոշվելու ճկունություն, մրցումների ժամանակ քարտեզներն իրեն են վստահել: Մեր որդուն ինչ-որ առումով նաև հետո ենք բացահայտել, շատ բաներ ավելի ուշ իր ընկերներից իմացել: Խնդրում էինք, որ լուսանկարներ ուղարկեր, ասում էր՝ չի կարելի: Միայն, երբ գնում էինք այցելության, այդ ժամանակ էինք հասցնում լուսանկարել, չէր սիրում խոսել իր մասին»,-նշում է զրուցակիցս: Տիգրանը դպրոցում աչքի է ընկել բարձր առաջադիմությամբ, հատկապես մաթեմատիկայի հանդեպ հետաքրքրությամբ ու սիրով: Նույնը՝ նաև ֆիզիկայի պարագայում: Բարձր միավորներով ընդունվել է ԵՊՀ-ի Մաթեմատիկայի ֆակուլտետ, առաջին կիսամյակը սովորել և զորակոչվել Հայկական բանակ: «Մտադիր էր զորացրվելուց հետո շարունակել ուսումը, դրան զուգահեռ նաև աշխատել, անգամ մտադրություն ուներ որևէ արհեստ սովորել»,ասում է Տիգրանի մայրիկը:

Հարցնում եմ պատերազմի մասին՝ նախապես ներողություն խնդրելով վերքերը թարմացնելու համար, բայց չեմ կարող այդ հարցերը չտալ: «Հունվարին էր տուն եկել, հետո սկսվեց համաճարակը, բավականին երկար ժամանակ չէինք հանդիպել: Սեպտեմբերի 13-ին իր ծննդյան օրն է: Զանգեցինք, ուզում էինք գնալ իր մոտ, Տիգրանն ասաց՝ իզուր մի եկեք, ես կգամ: Մտածեցինք՝ լավ, թող ընկերների հետ նշի ծննդյան օրը: Խաղաղ ժամանակ վերջին անգամ խոսել ենք սեպտեմբերի 25-ին: Թալիշի ճամբարում էին մեկ ամիս, դիրքեր էին իջել: Այդ օրն ուշ ժամի տեսազանգով խոսեցինք իր հետ: Մի տեսակ վատ կանխազգացում ունեցա, նման բան երբեք չէր եղել, որ տեսազանգով խոսեինք: Հաջորդ օրն ուշ գիշերին արդեն լուրեր են սկսում տարածվել, որ թշնամու կուտակումներ կան, ինքն էլ ողջ օրն անհասանելի էր, մինչդեռ գրեթե ամեն օր թեկուզ կարճ ժամանակով խոսել ենք իր հետ: Սեպտեմբերի 27-ի առավոտյան սկսվեց պատերազմը: Մինչև ժամը հինգը որևէ լուր չունեինք իրենից: Հետո զանգեց, կապը շատ վատն էր, գրեթե ոչինչ չէր լսվում, միայն ասաց՝ ամեն ինչ լավ է: Մի փոքր հույս տվեց: Ամեն օր հանգիստ ժամանակ գտնելով, որ ձայներ քիչ լսվեին, զանգում էր հորը, ասում՝ ամեն ինչ լավ է լինելու, մի անհանգստացեք, իմ տեղն ապահով է: Հայրն ասաց՝ գալիս եմ քո մոտ, պատասխանեց՝ չգաս հանկարծ, մնացեք, մեր տները պահեք: Հետո ենք արդեն իմացել, թե ինչերի միջով են անցել, ոչ մի լավ բան էլ չի եղել: Երևի թե որևէ մեկս մինչև վերջ չի էլ գիտակցում, թե երեխեքն ինչեր արեցին մեզ համար: Ոսկե սերունդ կորցրեցինք, տղաները մեկը մեկից լավն են, ուժեղ, խելացի, գեղեցկադեմ, բոլորն անխտիր»,-նշում է նա:

Ասում է՝ ընկերները պատմում են, թե ինչպես էր Տիգրանը կարողանում քաջալերել բոլորին, հույս տալ, որ ամեն ինչ լավ է լինելու: Տղաներից մեկը, ում մոտ մնացել է Տիգրանի գլխարկը, որն ամիսներ անց փոխանցել է ծնողներին, պատմել է՝ խրամատում տխուր նստած էի, Տիգրանը մոտեցավ, ասաց՝ «ինչո՞ւ ես տխուր, ժպտա, ամեն ինչ լավ է լինելու»: Տիգրանը զոհվել է հոկտեմբերի 2-ին: Արկն ընկել է խրամատի մեջ, հողը փլվել է և ծածկել նրան ու ընկերոջը: Տղաները հանել են նրանց հողի տակից, բայց չեն կարողացել դուրս բերել: Այդ օրն են Մատաղիսը թուրքերին տվել: Նահանջ է եղել ողջ գծով, բոլորը դուրս են եկել: Միայն պատերազմի ավարտից հետո փոխանակել են տղաների մարմինները: Ծնողները վեց ամիս հետո են «գտել» Տիգրանին: Տիկին Աննան ասում է՝ վերջերս Տիգրանի դպրոցական տետրերից մեկն էի աչքի անցկացնում, շարադրություն էր՝ ի՞նչ եմ դառնալու թեմայով, գրել էր՝ զինվոր եմ դառնալու, հետո նաև մի տուն նկարել, որի տանիքին ծածանվում են Արցախի և Հայաստանի դրոշները: «Երևի իր ճակատագիրն էր Մատաղիսում ծառայելը: Ուզում էինք, որ պատվո պահակային վաշտում ծառայեր, չնայած մեր առաջարկից տխրեց, բայց նաև չնեղացնելու համար մասնակցեց հարցազրույցին, անցավ ընտրական փուլը: Բայց իր սիրտը կախ էր, հետո են ընկերները պատմում, որ Ապրիլ յան պատերազմից հետո միշտ ասել է՝ երազում եմ Մատաղիսում ծառայել: Վիճակահանության օրը չհասկացանք, թե ինչ եղավ, հասավ Ստեփանակերտ, մտածեցինք՝ այնտեղ է ծառայելու պատվո պահակային վաշտում: Մի խոսքով՝ վիճակահանության ընթացքում պարզվեց՝ գնում է Մատաղիս, ուրախությանը չափ չկար: Գուցե իր ճակատագիրն էր, չգիտեմ»:

Նարեկը Տիգրանի հետ Մատաղիսում է ծանոթացել: Ասում է՝ խիզախ զինվոր էր, հաղթանդամ, սուր մտքով: «Նրան ճանաչելով՝ հասկացա, թե իրական սյունեցու կերպարը ինչպիսին է լինում՝ ուժեղ, բարի, անկոտրում ոգու տեր, անվախ, նժդեհյան գաղափարներով դաստիարակված։ Երբ վաշտի հերթապահ էինք լինում, հաճախ էինք զրուցում տարբեր թեմաներով։ Լավատես էր, կյանքով լեցուն, հետաքրքիր զրուցընկեր, անմոռանալի օրեր ենք անցկացրել իրար հետ։ Մինչև վերջ էլ հավատարիմ մնացինք մեր ընկերությանը ու կմնանք։ Կուզեի Տիգրանի նման մարդիկ շատ լինեին՝ ազնիվ, դրական, ընկերասեր, անդավաճան ընկեր էր, ընկերոջ համար կյանքն էլ չէր խնայի, եթե նեղության մեջ տեսներ»,-«Փաստի» հետ զրույցում ընկերոջ մասին հիշողություններով է կիսվում Նարեկը:

Հիշում է՝ որոշել էին զորացրվելուց հետո միասին գնալ Մեղրի և մի լավ քեֆ անել, բայց... «Հոկտեմբերի 2-ին արդեն հիվանդանոցում էի, երբ լսեցի չարաբաստիկ լուրը: Տիգրանը մեզ երկնքից հետևում է, վստահ եմ, որ մեզ հետ է: Թող բոլորն իմանան՝ մեր Տիգրանները նայում են՝ ինչպես ենք ապրում և ինչ ենք անում մեր ազգի համար: Նա հերոսաբար կռվեց և հերոսաբար էլ ընկավ մարտի դաշտում: Այս հողի վրա պետք է ամեն կաթիլ արյան համար վրեժ լուծենք, որ կարողանանք մեր եղբայրներին երկնային կյանքում պարզ ճակատով հանդիպել»,-ասում է Նարեկը: Հաճախ է այցելում Տիգրանի ընտանիքին, ասում է՝ իր ընտանիքն ու բարեկամներն արդեն իմն են դարձել: Հավելում՝ հպարտ է, որ նման հզոր ընկեր է ունեցել: «Խոստացել եմ նրա հորը՝ թեկուզ վիրավոր, բայց հզոր ոգով միշտ մղվելու ենք պայքարի, որովհետև իսկական հայը չպետք է համակերպվի պարտության հետ: Իզուր չէ, որ Տիգրանի շիրմաքարին Մոնթեի խոսքերն են՝ իմ կենացը մի խմեք, այլ իմ գործը շարունակեք: Խոնարհումս իմ ընկեր Տիգրան Մեծին»,-եզրափակում է զրուցակիցս:

Հ. Գ.- Տիգրան Հայրապետյանը հետմահու պարգևատրվել է «Արիության համար» մեդալով, ինչպես նաև Արցախի պաշտպանական բանակի վեցերորդ պաշտպանական շրջանի (Մատաղիսի) «Անձնուրաց պաշտպան» մեդալով:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում